विदेश मन्त्री एस जयशंकर र चिनियाँ विदेश मन्त्री वाङ यीले शुक्रबार (फेब्रुअरी २१, २०२५) दक्षिण अफ्रिकाको जोहानेसबर्गमा भएको जि २० विदेश मन्त्रीहरूको बैठकको छेउमा भेटेका थिए।
बैठकको समयमा आफ्नो उद्घाटन टिप्पणीमा, जयशंकरले उनीहरूको पछिल्लो बैठक पछि “केही उल्लेखनीय घटनाक्रम” बारे कुरा गरे।
‘हाम्रो र विदेश सचिवले चीन भ्रमण गरेका छन् र हाम्रो सम्बन्धका विभिन्न पक्षका बारेमा छलफल भएको छ,’ उनले भने । “यसले सीमा क्षेत्रमा शान्ति र शान्तिको व्यवस्थापनका साथै हाम्रो सम्बन्धका अन्य आयामहरू समावेश गरेको छ। म आज थप विचार आदानप्रदान गर्न पाउँदा खुसी छु, ”उनले थपे।
तिनीहरूको बैठकको बारेमा सन्तुष्टि व्यक्त गर्दै, जयशंकरले भने कि त्यस्ता भेलाहरूले भारत-चीन सम्बन्ध कठिन चरणबाट गुज्रिरहेको बेला पनि अन्तरक्रियाको लागि अवसर प्रदान गरेको छ।
विदेशमन्त्री एस जयशंकर र उनका समकक्षी विदेशमन्त्री वाङ यीबीच हालैका महिनाहरूमा यो दोस्रो भेट थियो।
उनीहरूले यसअघि नोभेम्बर १५, २०२४ मा ब्राजिलमा जि २० शिखर सम्मेलनको मार्जिनमा भेटेका थिए, प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङ बीचको छलफलको क्रममा उनीहरूले अक्टोबर २३, २०२४ को ब्रिक्स शिखर सम्मेलनको छेउमा रूसको कजानमा भेटेका थिए।
भारत र चीनले पूर्वी लद्दाखको वास्तविक नियन्त्रण रेखा (एलएसी) को पश्चिमी सेक्टरमा फ्रन्टलाइन फोर्सहरू हटाउने सहमति गरेको दुई दिनपछि प्रधानमन्त्री मोदी र राष्ट्रपति सी बीचको बैठक भएको हो। यो सम्झौताले सँगसँगै अन्तिम दुई घर्षण बिन्दु डेमचोक र देप्साङको समाधानलाई चिन्ह लगाइयो।
भारत र चीनले २०२५ को गर्मीमा कैलाश मानसरोवर यात्रा सुचारु गर्ने निर्णय गरेको घोषणा गरेको एक महिनाभन्दा कम समयपछि भारत र चिनियाँ विदेशमन्त्रीबीचको जोहानेसबर्ग बैठक भएको हो।
दुवै पक्षले दुई देशबीचको सिधा हवाई सेवा पुनः सुचारु गर्न र जलविद्युत तथ्याङ्कको प्रावधान र सीमापार नदी सम्बन्धि अन्य सहयोग पुनः सुरु गर्ने विषयमा पनि सैद्धान्तिक सहमति गरेका थिए ।
भारत र चीनबीच जनवरी २७, २०२५ मा परराष्ट्र सचिव-उप विदेशमन्त्री संयन्त्रको बैठकका लागि विदेश सचिव विक्रम मिश्रीको बेइजिङ भ्रमणका क्रममा यी निर्णयहरू भएका हुन्।
जुन २०२० मा, पूर्वी लद्दाखमा भारतीय र चिनियाँ सेनाहरू बीचको तनावपूर्ण अवरोधले गलवान उपत्यकामा हिंसात्मक आमने-सामने निम्त्याएको थियो। २० भारतीय सैनिकले ज्यान गुमाएका थिए । ठूलो संख्यामा चिनियाँ सेना पनि मारिए पनि चीनले आधिकारिक रूपमा मृत्युको वास्तविक संख्याको पुष्टि गरेको छैन।
उक्त घटनाले सीमा क्षेत्रमा दुवै पक्षबाट सेनाको भीड बढेको थियो ।
सैन्य र कूटनीतिक स्तरमा धेरै चरणको वार्ताले बिस्तारै गलवान उपत्यका (जुलाई २०२०), पाङ्गोङ तालको उत्तर र दक्षिण किनारा (फेब्रुअरी २०२१), गोग्रा (अगस्ट २०२१), र हट स्प्रिङ्स (सेप्टेम्बर २०२२) मा बिस्तारै विच्छेदन गरायो। तर पछिल्ला बैठकहरूले अक्टोबर २०२४ सम्म पूर्वी लद्दाख क्षेत्र (डेमचोक र डेप्साङ) मा सँगसँगै अन्तिम दुई बाँकी घर्षण बिन्दुहरूमा विच्छेदन गर्न सकेन।
