भारत र फ्रान्सले हालै अरब सागरमा समुद्री साझेदारी अभ्यास सञ्चालन गर्दै आफ्नो मजबुत सैन्य सहकार्य प्रदर्शन गरे।
भारतको स्वदेशी निर्माण गरिएको स्टेल्थ गाइडेड-मिसाइल डिस्ट्रोयर भारतीय नौसेना जहाज मर्मुगाओ र फ्रान्सेली नौसेनाको चार्ल्स डे गउल क्यारियर स्ट्राइक ग्रुप बीचको संयुक्त अभ्यासमा भारतीय वायुसेनाका विमानहरूले पनि सहभागिता जनाए। यो अभ्यासले जटिल सामुद्रिक चालहरू, संयुक्त हवाई कार्यहरू, र समन्वित रणनीतिक गतिविधिहरू समेट्दै भारतीय र फ्रान्सेली सेनाबीचको बढ्दो अन्तरसञ्चालन क्षमताको प्रदर्शन गर्यो।
सामरिक साझेदारीको लामो इतिहास
१९९८ देखि भारत र फ्रान्सबीचको रणनीतिक साझेदारीले सैन्य सहयोगलाई बलियो बनाएको छ। यो साझेदारीले समुद्रमा वरुण, स्थलमा शक्ति, र हावामा गरुडा जस्ता बहुआयामिक अभ्यासहरू समावेश गर्दछ। हालैको सामुद्रिक अभ्यासले भारत–फ्रान्सबीचको स्थायी सहयोगमा अर्को अध्याय थपेको छ।
फ्रान्सेली नौसेनाको चार्ल्स डे गउल क्यारियर स्ट्राइक ग्रुप हाल हिन्द महासागर क्षेत्रमा तैनाथ छ र भारतसहित क्षेत्रीय साझेदारहरूसँग संयुक्त तालिम सञ्चालन गरिरहेको छ। यस अभ्यासपछि उक्त स्ट्राइक ग्रुपले इन्डोनेसियामा ला पेरुज अभ्यास र प्रशान्त महासागरमा प्यासिफिक स्टेलर अभ्यासमा पनि भाग लिनेछ।
प्रमुख कार्यहरू र अभ्यासका झलकहरू
सामुद्रिक अभ्यासले दुवै नौसेनाको कार्यक्षमता र व्यावसायिकताको प्रदर्शन गर्यो। यसमा निम्न मुख्य पक्षहरू समेटिएका थिए:
भारतीय नौसेना जहाज मर्मुगाओ: स्वदेशी भारतीय सामुद्रिक प्रविधिको उत्कृष्ट उदाहरण।
उन्नत सामरिक चालहरू: हवाई र सामुद्रिक समन्वयका साथ संचालनहरू।
जानकारी आदान–प्रदान: वास्तविक समय सञ्चार र खुफिया आदान–प्रदान।
यी अभ्यासहरूले हिन्द महासागर क्षेत्रका बढ्दो रणनीतिक चुनौतीहरूको सामना गर्न समुद्र मुनि, सतह, र हवाई क्षमताहरूलाई सुधार गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छन्।
इन्डो–फ्रान्स सामुद्रिक वार्ता
सामुद्रिक साझेदारी अभ्यास पछि जनवरी १३ मा नयाँ दिल्लीमा सुरु हुने इन्डो–फ्रान्स सामुद्रिक सहयोग वार्ताका लागि तयारी भइरहेको छ। यो वार्ताले संयुक्त गस्ती, खुफिया साझेदारी, र हिन्द महासागर क्षेत्रको सुरक्षाका लागि समन्वयात्मक प्रयासहरूलाई प्राथमिकतामा राख्नेछ।
फ्रान्सको रणनीतिक बेस रीयुनियन टापुमा अवस्थित भएकोले, यसले क्षेत्रीय सुरक्षामा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। यो वार्तामा आगामी अभ्यासहरू, विशेष गरी वरुण, र हिन्द महासागर क्षेत्रमा चिनियाँ जहाजहरूको उपस्थिति जस्ता विषयहरू पनि छलफल गरिनेछ।
क्षेत्रीय सुरक्षामा जोड
हिन्द महासागर क्षेत्र एक रणनीतिक केन्द्रको रूपमा अझ महत्त्वपूर्ण बन्दै गएको छ। चीनको बढ्दो सामुद्रिक उपस्थिति, पाकिस्तानलाई दिइएको समर्थन, र म्यानमार र बंगलादेशमा चीनको सक्रियताले क्षेत्रीय शक्तिहरूलाई आफ्नो सामुद्रिक क्षमता र साझेदारीलाई सुदृढ गर्न प्रेरित गरेको छ।
भारत र फ्रान्सबीचको खुफिया साझेदारीले यी चुनौतीहरूको प्रभावकारी रूपमा सामना गर्न सघाएको छ। उनीहरूको सहकार्य इन्डो–प्यासिफिक रणनीतिसम्म फैलिएको छ, जहाँ दुवै राष्ट्रले अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता र शक्ति सन्तुलनलाई कायम राख्न काम गरिरहेका छन्।
निष्कर्ष
भारत र फ्रान्सबीचको यो सामुद्रिक साझेदारी अभ्यासले उनीहरूको स्थायी रणनीतिक सहकार्य र क्षेत्रीय स्थायित्वप्रतिको साझा प्रतिबद्धताको प्रदर्शन गर्दछ। उन्नत संयुक्त संचालन र अन्तरसञ्चालन क्षमतालाई सुदृढ गर्दै, यी दुई राष्ट्रले जटिल भू–राजनीतिक वातावरणमा प्रभावकारी रक्षा सहयोगको उदाहरण प्रस्तुत गरेका छन्।
आगामी सामुद्रिक वार्ता र भविष्यका अभ्यासहरूका साथ, भारत–फ्रान्स साझेदारीले इन्डो–प्यासिफिक क्षेत्रमा सुरक्षाको संरचना निर्माणमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने छ, यस क्षेत्रका शान्ति, स्थिरता, र समृद्धिलाई सुनिश्चित गर्ने लक्ष्यसहित।
