भारत र मलेसिया सुरक्षा, रक्षा र समुद्री क्षेत्रमा चलिरहेको द्विपक्षीय सहयोगको समीक्षा गरिरहेका छन्।
भारत-मलेसिया सुरक्षा संवाद: आतंकवाद विरोधी र साइबर सुरक्षामा सहकार्य विस्तार गर्ने सहमति
मङ्गलबार (जनवरी ७, २०२५) नयाँ दिल्लीमा पहिलो भारत-मलेसिया सुरक्षा संवाद सम्पन्न भयो। यस संवादमा दुवै देशका उच्च अधिकारीहरूले आतंकवाद विरोधी, अतिवाद न्यूनीकरण, साइबर सुरक्षा, रक्षा उद्योग, र सामुद्रिक सुरक्षामा सहकार्यलाई अझ सुदृढ गर्ने सहमति जनाए।
भारतीय विदेश मन्त्रालयका अनुसार दुवै पक्षले वैश्विक र क्षेत्रीय सुरक्षा वातावरणबारे विचार-विमर्श गरे। साथै, सुरक्षा, रक्षा र सामुद्रिक क्षेत्रका द्विपक्षीय सहकार्यको समीक्षा गर्दै, महत्वपूर्ण खनिज र दुर्लभ धातुहरूमा सहकार्यको सम्भावना पनि अन्वेषण गरे। वार्षिक बैठक गर्ने गरी यो संवादलाई संस्थागत गर्ने सहमति पनि बैठकमा भएको थियो।
उच्चस्तरीय सहभागिता
पहिलो भारत-मलेसिया सुरक्षा संवाद भारतका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार अजित डोभाल र मलेसियाको राष्ट्रिय सुरक्षा परिषदका महानिर्देशक राजा दातो नुशिर्वान बिन जाइनल आबिदिनले सह-अध्यक्षता गरेका थिए।
विदेश मन्त्रालयका अनुसार यो संवाद मलेसियाका प्रधानमन्त्री अन्वर इब्राहिमको अगस्ट २०२४ मा भारत भ्रमणको फलस्वरूप भएको हो। भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको निमन्त्रणामा भएको यस भ्रमणका क्रममा भारत-मलेसिया द्विपक्षीय सम्बन्धलाई ‘व्यापक रणनीतिक साझेदारी’ मा स्तरोन्नति गरिएको थियो।
बहुआयामिक सहकार्य
प्रधानमन्त्रीहरूको भेटका क्रममा द्विपक्षीय सुरक्षा सहकार्यलाई सुदृढ गर्ने सहमति जनाइएको थियो। यसबाहेक, श्रमिकहरूको भर्ना, रोजगार, र फिर्ती सम्बन्धी महत्त्वपूर्ण सम्झौतामा हस्ताक्षर गरियो। डिजिटल प्रविधि, पर्यटन, संस्कृति, कला, र सम्पदामा सहकार्य वृद्धि गर्न सम्झौताहरू पनि गरिएका थिए।
रक्षा र सुरक्षा क्षेत्रमा नजिकको सहकार्य
भारत र मलेसियाबीचको रक्षा सम्बन्ध समयसँगै सुदृढ हुँदै आएको छ। सन् १९९३ मा रक्षा सहकार्यसम्बन्धी सम्झौताले दुवै देशबीचको रक्षा सम्बन्धको आधार निर्माण गर्यो। यस सम्झौताले संयुक्त परियोजना, संयुक्त विकास, खरिद, लागिस्टिक, मर्मत सहयोग र तालिमजस्ता विविध सहकार्यको दायरा फराकिलो बनाउन अनुमति दिएको छ।
सन् २०२३ को जुलाईमा भारतीय रक्षा मन्त्री राजनाथ सिंहको मलेसिया भ्रमणका क्रममा यस सम्झौतामा संशोधन गरिएको थियो। यसै भ्रमणका क्रममा कुआलालम्पुरमा हिन्दुस्तान एरोनटिक्स लिमिटेडको पहिलो क्षेत्रीय कार्यालय उद्घाटन गरिएको थियो।
भारत र मलेसियाका सेनाले नियमित रूपमा संयुक्त अभ्यासहरू सञ्चालन गर्दै आएका छन्। पहिलो द्विपक्षीय हवाई अभ्यास उडारा शक्ती अगस्त २०२२ मा सम्पन्न भएको थियो। सेनाका दलहरूले संयुक्त रूपमा हरिमाउ शक्ती अभ्यासमा भाग लिने गरेका छन्। साथै, भारतीय नौसेना र तट रक्षकका जहाजहरूले नियमित रूपमा मलेसियाली बन्दरगाहहरूको भ्रमण गर्ने गरेका छन्।
