कुवेतले भारतले रणनीतिक साझेदारी सम्झौताहरू साइन गरेको आफ्नो छिमेकी खाड़ी देशहरू जस्तै साउदी अरेबिया र युएईसँग समानताको कदम चालेको छ
प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको कुवेत भ्रमणले भारत र कुवेत बीचको द्विपक्षीय सम्बन्धमा महत्त्वपूर्ण माइलस्टोन तय गरेको छ साथै भारतको खाडी क्षेत्रसँगको व्यापक संलग्नतामा पनि नयाँ उर्जा प्रदान गरेको छ। ४३ वर्षको लामो अन्तरालपछि भारतीय प्रधानमन्त्री कुवेत भ्रमणमा पुगेका थिए।
प्रधानमन्त्री मोदीले कुवेतका अमीर शेख मेशल अल अहमद अल जबेर अल सबाह, क्राउन प्रिन्स शेेख सबाह अल खालिद अल हमद अल मुबारक अल सबाह र अन्य वरिष्ठ नेताहरूसँग द्विपक्षीय चासोका विषयमा छलफल गरे र सम्बन्धलाई अझ सुदृढ बनाउने प्रतिबद्धता जनाए।
मोदीको कुवेत भ्रमणको सबैभन्दा महत्वपूर्ण विशेषता भनेको द्विपक्षीय सम्बन्धलाई रणनीतिक स्तरमा उकास्ने घोषणा थियो। यसले दुई देश बीचको सम्बन्धलाई ठूलो प्रोत्साहन दिनेछ।
कुवेतले अब आफ्नो छिमेकी खाडी देशहरू जस्तै साउदी अरेबिया र युएईसँग भारतले रणनीतिक साझेदारी सम्झौताहरू साइन गरेको कदम चाल्यो।
द्विपक्षीय सम्झौताहरू
प्रधानमन्त्रीको भ्रमणको क्रममा भारत र कुवेत बीच थुप्रै द्विपक्षीय सम्झौताहरू साइन भए। विशेषगरी, दुई देशले रक्षा सहकार्यबारे एक सम्झौतामा हस्ताक्षर गरे।
यसले भारतको कुवेतसँगको रक्षा र सुरक्षा सहकार्यलाई अझ सुदृढ पार्नेछ र खाडी क्षेत्रसँग भारतको रक्षा कूटनीतिलाई मजबुत बनाउनेछ।
आतंकवादको खतरा दुबै देशको साझा चासो हो। भेटघाटमा, दुवै पक्षले सुरक्षा सहकार्यलाई अझ बलियो बनाउन, सूचना र गुप्तचरी आदानप्रदान गर्न, क्षमता निर्माण र कानून प्रवर्तनमा सहयोग गर्न सहमति जनाए।
व्यापार र लगानी
हाल, दुई देश बीचको द्विपक्षीय व्यापार लगभग १०.४६ अर्ब अमेरिकी डलरको छ। भारतले व्यापारलाई अझ बढाउन चाहन्छ भने कुवेतको लगानी भारतमा ९४.४४ मिलियन डलर रहेको छ जुन यसको पूर्ण सम्भावनाभन्दा कम छ।
कुवेतले भारतमा लगानी गर्ने चासो व्यक्त गरेको छ। मोदीले कुवेती लगानी प्राधिकरणलाई भारत भ्रमण गर्न र लगानी अवसरहरूको अन्वेषण गर्न निमन्त्रणा दिए।
ऊर्जा साझेदारी
ऊर्जा भारतको खाडी क्षेत्रसँगको सम्बन्धको एक प्रमुख क्षेत्र रहिआएको छ। भारत आफ्नो ऊर्जा आवश्यकताहरूको लगभग ६० प्रतिशत खाडी क्षेत्रबाट आयात गर्दछ। इराक, साउदी अरेबिया र युएई बाहेक कुवेत पनि भारतको ऊर्जा सुरक्षा को लागि महत्त्वपूर्ण देश हो।
भारतले अब कुवेतसँग नवीकरणीय ऊर्जा, हरियो हाइड्रोजन र बायोफ्यूलमा सहयोगलाई गहिरो बनाउने लक्ष्य राखेको छ। कुवेत अब अन्तर्राष्ट्रिय सोलार गठबन्धनको सदस्य बनिसकेको छ।
भारतको साँचो शक्ति खाडी क्षेत्रमा बढिरहेको छ। कुवेतमा लगभग एक मिलियन भारतीय नागरिकहरू बसोबास र काम गरिरहेका छन्। उनीहरू भारत र कुवेत बीचको सम्बन्धलाई बलियो बनाउन योगदान पुर्याउँदै आएका छन्। मोदीले कुवेतका भारतीय समुदायसँग भेटघाट गरे र उनीहरूसँग अन्तर्क्रिया गरे।
प्रधानमन्त्री मोदीलाई कुवेतका अमीरले कुवेतको उच्चतम सम्मान ‘द अर्डर अफ मुबारक अल कबीर’ प्रदान गरे। मोदीले भारत र कुवेतको सम्बन्ध ऐतिहासिक जडानमा आधारित भएको बताएका छन्।
प्रधानमन्त्री मोदीको कुवेत भ्रमणले भारतको खाडी क्षेत्रसँगको संलग्नता थप सुदृढ गरेको छ र भारतको “पश्चिमतर्फ सोच” नीतिलाई नयाँ उर्जा प्रदान गरेको छ। खाडी क्षेत्रका राष्ट्रहरूमा भारतको कूटनीतिक र रणनीतिक साझेदारीहरू थप प्रगति गर्दैछ।
यस भ्रमणले द्विपक्षीय सहकार्यको नयाँ क्षेत्रहरूलाई खोल्दै, साझा चूनौतिहरूको समाधान खोज्न भारत र कुवेतलाई सँगै ल्याएको छ।
