भारत–रूसको सुदृढ द्विपक्षीय सम्बन्धमा नयाँ उचाइ, रक्षामन्त्री राजनाथ सिंहको मस्को भ्रमणले सम्बन्धमा थप गति थप्यो
प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले यस वर्ष दुई पटक – जुलाई र अक्टोबरमा – रुस भ्रमण गरेपछि, भारतका रक्षा मन्त्री राजनाथ सिंह पछिल्लो छ महिनामा युरेशियन राष्ट्रको औपचारिक भ्रमण गर्ने दोस्रो उच्च पदस्थ भारतीय नेता बनेका छन्। यसले भारत-रूसबीचको बलियो सम्बन्धलाई स्पष्ट रूपमा संकेत गर्दछ।
भारत र रूसबीचको सम्बन्ध दीर्घकालीन र समयको परीक्षामा सफल साझेदारीको रूपमा परिचित छ। राजनीतिक, सुरक्षा, रक्षा, व्यापार र अर्थतन्त्र, विज्ञान तथा प्रविधि, संस्कृति, र जनस्तरको सम्बन्धलगायत सबै क्षेत्रमा दुई देशले आपसी सम्बन्धलाई अझ सुदृढ बनाउँदै आएका छन्।
सन् २०१० देखि भारत र रूसबीच “विशेष र विशेषाधिकारयुक्त रणनीतिक साझेदारी” कायम छ। यस साझेदारीले दुई देशलाई आफ्ना सम्बन्धलाई थप प्रगाढ बनाउन अवसर प्रदान गरेको छ। यो साझेदारीको झलक हालै सम्पन्न २१औँ भारत-रूस अन्तर-सरकारी आयोगमा देख्न सकिन्छ, जसले रक्षा र सैन्य प्राविधिक सहकार्यलाई निगरानी गर्दछ।
भारतीय रक्षा मन्त्री राजनाथ सिंह र उनका रूसी समकक्षी आन्द्रेई बेलोसोभले सहअध्यक्षता गरेकोसैन्य र सैन्य प्राविधिक सहयोगमा भारत-रूस अन्तर-सरकारी आयोगबैठक निकै फलदायी रहेको बताइएको छ। भारतीय रक्षा मन्त्रालयका अनुसार, बैठकमा ‘मेक इन इंडिया’ पहलअन्तर्गत रूसी उद्योगहरूको सहभागिता बढाउने नयाँ अवसरहरूमा छलफल भयो।
रक्षा मन्त्री राजनाथ सिंहको रूस भ्रमणको मुख्य आकर्षण भारतीय नौसेना जहाज तुशील, नवीनतम बहुउद्देश्यीय स्टेल्थ-गाइडेड मिसाइल फ्रिगेटको कमिसनिङ थियो। यस युद्धपोतमा ब्रह्मोस सुपरसोनिक क्रुज मिसाइल, एसएचटीआईएल सतह-देखि-हवाई मिसाइल, र अन्य अत्याधुनिक हतियार प्रणाली समावेश छन्।
भारत र रूसबीचको रक्षा सम्बन्ध गहिरो छ। दुवै देशले नियमित रूपमा दुई-प्लस-दुई संवाद तथा संयुक्त सैन्य अभ्यासहरू सञ्चालन गर्दै आएका छन्। ‘मेक इन इंडिया’ कार्यक्रमअन्तर्गत रूसी उत्पत्तिका हतियार र उपकरणका भागहरू भारतमै निर्माण गर्दै आएका छन्।
भारत र रूसको रक्षा सम्बन्ध केवल खरिद-बिक्रीको ढाँचामा सीमित नभई संयुक्त अनुसन्धान, विकास र उत्पादनमा आधारित साझेदारीमा परिणत भएको छ। यस सहकार्यले भविष्यमा पनि भारत-रूस सम्बन्धलाई अझ बलियो बनाउने विश्वास गरिएको छ।
