“प्रवासी भारतीय दिवस भारत र यसको प्रवासी समुदायबीचको सम्बन्धलाई मजबुत बनाउने संस्थाको रूपमा स्थापित भएको छ,” प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले भन्नुभयो।
उद्घाटन समारोहमा ९ जनवरीमा ओडिशाको भुवनेश्वरमा आयोजित १८औं प्रवासी भारतीय दिवसको उद्घाटन गर्दै, उनले विश्वभर फैलिएका भारतीय प्रवासीहरूको ऐतिहासिक महत्त्व र उनीहरूले विभिन्न देशहरूमा हासिल गरेका उपलब्धिहरू भारतको समृद्ध सम्पदाको महत्वपूर्ण हिस्सा भएको कुरा उल्लेख गरे।
विश्वभरका २५ मिलियनभन्दा बढी भारतीय मूलका व्यक्तिहरू आफ्नो जन्मभूमि वा पुर्ख्यौली थलोबाट बाहिर बसेर, आफ्नो संस्कृतिका गर्विलो प्रतिनिधिका रूपमा स्थापित भएका छन्। प्रवासी भारतीयहरूले धेरैजसो आफ्नो अपनत्व ग्रहण गरेका देशहरूमा राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, र ठूला बहुराष्ट्रिय प्रविधि कम्पनीका प्रमुखहरूको भूमिकामा उक्लेका छन्। उनीहरू आफ्नो पुर्ख्यौली थलोसँगको सम्बन्धमा गर्व गर्छन्।
पछिल्लो साढे दुई दशकदेखि, भारतीय सरकारले १०० भन्दा बढी देशका सहभागीहरूलाई स्वागत गर्दै यो सम्मेलन आयोजना गर्दै आएको छ। यो पहलले उनीहरूलाई आफ्नो धनी सम्पदाको सम्झना गराउनुका साथै, आफ्नै मातृभूमिको प्राचीन गौरवलाई पुनर्जीवित गर्न योगदान दिने अवसर प्रदान गर्दछ।
आज भारतीय मूलका व्यक्तिहरू भारतप्रति गहिरो भावनात्मक सम्बन्ध व्यक्त गर्छन् र भारत सरकारका हितहरूलाई समर्थन गर्ने उद्देश्यले विभिन्न तरिकाले सहयोग गर्न खोज्छन्। तिनीहरूको योगदान आर्थिक पहल र कूटनीतिक प्रयासहरूमा देख्न सकिन्छ।
भारतीय नेतृत्वले यी व्यक्तिहरूको क्षमता र विशेषज्ञतालाई उपयोग गर्न आवश्यक छ। भारत सरकारका प्रतिनिधिहरूले प्रवासी भारतीयहरूसँग संलग्न भएर, भारतलाई २०४७ सम्ममा विकसित राष्ट्र बनाउने यात्रामा उनीहरूको सहभागितालाई प्रोत्साहित गर्दै आएका छन्।
जनवरी ८ देखि १० सम्म भुवनेश्वरमा आयोजित १८औं प्रवासी भारतीय दिवसले प्रवासीहरूसँग अन्तरक्रिया र सम्बन्ध विकासका लागि महत्वपूर्ण अवसर प्रदान गर्यो। यस वर्षको विषयवस्तु “विकसित भारतका लागि प्रवासीहरूको योगदान” भारतलाई विकसित राष्ट्र बनाउने लक्ष्यसँग मेल खायो।
भारतीय प्रवासीहरू अहिले आफ्नो अपनत्व ग्रहण गरेका देशहरूको नीतिमा प्रभाव पार्न महत्त्वपूर्ण शक्ति बनेका छन्। यसले भारतीय प्रवासीहरूलाई परराष्ट्र नीति र कूटनीतिक सम्बन्धका क्षेत्रमा महत्त्वपूर्ण सम्पत्तिका रूपमा चिनाएको छ।
आफ्नो आर्थिक स्रोत र प्राविधिक विशेषज्ञतालाई उपयोग गरी प्रवासीहरूले राष्ट्रहरूबीच आर्थिक सम्बन्धलाई सुदृढ बनाउँदै भारतमा सम्पत्तिको स्थानान्तरणको लागि आशाजनक अवसर प्रदान गरेका छन्।
भारतीय मूलका व्यक्तिहरूले आफ्नो अपनत्व ग्रहण गरेका देशहरूमा राजनीतिक र आर्थिक क्षेत्रमा उल्लेखनीय भूमिका खेलिरहेका छन्। उनीहरूले स्थानीय राजनीतिमा मात्र संलग्न नभई, भारतको हितलाई पनि स्थानीय सांसदहरू माझ समर्थन गर्ने काम गरेका छन्। यसको प्रमुख उदाहरण अमेरिकी-भारत नागरिक परमाणु सम्झौताको लागि प्रवासी भारतीयहरूले गरेको पैरवी हो।
भारत विश्वको पाँचौं ठूलो अर्थतन्त्र र अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिमा प्रमुख खेलाडीका रूपमा उदाउँदै गर्दा, भारतीय प्रवासीहरूको प्रतिष्ठा पनि बढ्दै गएको छ। भारतको उदयलाई मध्यनजर गर्दै, प्रवासीहरूको सहभागितालाई अझ बढी प्रभावकारी बनाउने लक्ष्यसहित सरकारलाई विशेष पहल र कार्यक्रमहरू विकास गर्न आवश्यक छ।
