यो जहाजहरूको निर्माणमा ६०% भन्दा बढी स्वदेशी सामग्री समावेश गरिएको छ।
गोवा शिपयार्ड लिमिटेडले भारतीय तटरक्षकको लागि दुई अत्याधुनिक फास्ट पेट्रोल भेसेल्स – अमुल्य र अक्षयलाई ५ जनवरी, २०२५ मा एकसाथ प्रक्षेपण गरेको छ। यो समुद्रमा एकैपटक दुई जहाजको प्रक्षेपण गर्दा गोवा शिपयार्ड लिमिटेडको इतिहासमा पहिलो पटक भएको हो।
ऐतिहासिक प्रक्षेपण समारोह
कार्यक्रमको अध्यक्षता गोवा शिपयार्ड लिमिटेडका अध्यक्ष र प्रबन्ध निर्देशक बराजेश कुमार उपाध्यायले गर्नुभयो। रक्षा उत्पादनका सचिव संजीव कुमार लगायत अन्य विशिष्ट व्यक्तिहरू उक्त कार्यक्रममा सहभागी थिए। समारोहको भागको रूपमा पारम्परिक अथर्व वेद मन्त्रको उच्चारण गरिएको थियो, जसले कार्यक्रमको सांस्कृतिक महत्त्वलाई उजागर गर्यो। यस समारोहले गोवा शिपयार्ड लिमिटेडको नवीनतम जहाज लिफ्ट प्रणालीको प्रयोग गरेर एकैपटक दुई जहाज प्रक्षेपण गर्ने प्रयासलाई पनि रेखांकित गर्यो।
कार्यक्रममा उपाध्यायले गोवा शिपयार्ड लिमिटेडको उल्लेखनीय १००% आम्दानी वृद्धि – २,००० करोडभन्दा बढीसम्म पुग्ने उपलब्धिको उल्लेख गरे। उनले यस सफलता का श्रेय जहाज निर्माणको रणनीतिक फोकस र भारतीय तटरक्षकसँगको सुदृढ साझेदारीलाई दिए।
स्वदेशी डिजाइन र निर्माण
यी अत्याधुनिक फास्ट पेट्रोल भेसेल्स, जसलाई पूर्ण रूपमा घरमै डिजाइन र निर्माण गरिएको छ, आत्मनिर्भर भारत पहलअन्तर्गत स्वदेशी रक्षा उत्पादनको दिशामा भारतको प्रगतिको प्रतीक हुन्। ५२ मिटर लामो, ८ मिटर चौडाइ र ३२० टन विस्थापन भएको यी भेसेल्स भारतीय तटरक्षकको आवश्यकताहरूलाई पूरा गर्न तयार पारिएका छन्।
त्यहाँ विभिन्न बहुमुखी कार्यक्षमता छन् जसमध्ये समुन्द्री पेट्रोलिङ र अनुगमन, तस्करी र आतंकवाद विरोधी गतिविधिहरू, मत्स्य संरक्षण, खोज र उद्धार जस्ता मिशनहरू समेटिएका छन्। यी जहाजहरूमा ६०% भन्दा बढी स्वदेशी सामग्री समावेश गरिएको छ।
प्रौद्योगिकी उन्नति
अमुल्य र अक्षयको प्रक्षेपणले विभिन्न प्रौद्योगिकीय उपलब्धिहरूलाई पनि उजागर गर्यो:
अग्रगामी चलायमान प्रणाली: प्रत्येक जहाज तीन २७२० केडब्ल्यू डिजेल इञ्जिनले संचालित हुन्छ जसले स्वतंत्र पानी जहाजलाई ड्राइभ गर्ने क्षमता प्रदान गर्दछ, जसले ३५ नोड्ससम्मको गति प्राप्त गर्न सक्छ। यस प्रणालीले महत्त्वपूर्ण आपरेशनहरूमा छिटो चालचलन गर्न सक्छ।
अग्रणी संचार र नेभिगेसन प्रणाली: यी जहाजहरूले रडार प्रणाली, इलेक्ट्रोनिक चार्ट डिस्प्ले, र ग्लोबल समुद्री संकट र सुरक्षा प्रणाली अनुसारका संचार प्रणालीहरू जस्ता उन्नत उपकरणहरूमा लैस गरिएको छ जसले सबै समुद्री अवस्थामा कार्यक्षमता सुनिश्चित गर्दछ।
उन्नत शस्त्र प्रणाली: प्रत्येक अत्याधुनिक फास्ट पेट्रोल भेसेल्समा ३० मिमी गन, दुई १२.७ मिमी मेशिन गनहरू र अतिरिक्त हतियारहरूको लागि प्रावधानहरू जडान गरिएका छन्, जसले आफ्नो लडाकु तयारीलाई वृद्धि गर्दछ।
भारतमा पहिलो पटक, गोवा शिपयार्ड लिमिटेडले अत्याधुनिक फास्ट पेट्रोल भेसेल्समा कन्ट्रोलेबल पिच प्रोपलरलाई अन्तर्निर्मित गर्यो, जसले मोनिटरबिलिटी र इन्धन दक्षतालाई वृद्धिकारुपमा सुधार गर्दछ।
परिचालन उत्कृष्टता
यी जहाजहरू लामो समयसम्मको मिशनहरू सञ्चालन गर्न अनुकूलित गरिएका छन् जसले ३५ चालक दलका सदस्यहरूलाई पूर्ण वातानुकूलित आवास र जहाजको निर्माणले कठोर समुद्री अवस्थाहरूमा स्थिरता र सुरक्षा सुनिश्चित गर्दछ।
ये अत्याधुनिक फास्ट पेट्रोल भेसेल्स सात दिनसम्मको समुद्रमा रहन सक्दछन्, १२-१४ नोड्सको क्रूजिङ गति संग १५०० समुद्री माइलको दूरी पार गर्न सक्षम छन्। उनीहरूको मजबूती र दक्षता भारतीय तटरक्षकका लागि अपरिहार्य सम्पत्ति हुन्।
गोवा शिपयार्ड लिमिटेडको वृद्धिदर
गोवा शिपयार्ड लिमिटेडले भारतको समुद्री सुरक्षालाई मजबुत बनाउनेमा महत्त्वपूर्ण भूमिका निभाइरहेको छ। यसले गत अक्टोबर २०२४ मा दुई अत्याधुनिक फास्ट पेट्रोल भेसेल्सको प्रक्षेपण गरेकै छ र यस श्रृंखलाको अन्दर आठ भेसेल्सको प्रदान गर्न योजना बनाइएको छ। यस परियोजनाको मूल्य ४७३ करोड रुपैयाँ रहेको छ।
रक्षा उत्पादनका सचिवले गोवा शिपयार्ड लिमिटेडको प्रयासको प्रशंसा गर्दै भने, “यो प्रक्षेपण जहाजको सहिष्णुता र इनोभेसनको प्रतिनिधित्व गर्दछ। यसले भारतको रक्षा आवश्यकताहरू स्वदेशी रूपमा पूरा गर्न सक्ने क्षमता भएको देखाउँछ, जसले आत्मनिर्भर भारतको दृष्टिलाई पूरा गर्दछ।”
गोवा शिपयार्ड लिमिटेडको यथार्थपरक ट्रयाक रेकर्ड छ जसले कठिन परिस्थितिहरूमा समेत मजबुत जहाजहरू प्रदान गर्दछ। यसका अत्याधुनिक फास्ट पेट्रोल भेसेल्सले राष्ट्रिय आपतकालीन र उच्च सागरमिभित्रको अभियानोंमा परिक्षणहरू पार गरेको छ। यी जहाजहरू भारतको विस्तृत तटीय र विशेष आर्थिक क्षेत्रको सुरक्षाका लागि आवश्यक हुन्।
आगामी दिनहरूमा, गोवा शिपयार्ड लिमिटेडले ३७ नोड्ससम्म गति गर्न सक्ने आगामी पुस्ताका फास्ट अट्याक क्राफ्टहरू विकास गर्ने योजना बनाएको छ।
निष्कर्ष
अमुल्य र अक्षयको प्रक्षेपण गोवा शिपयार्ड लिमिटेड र भारतीय रक्षा क्षेत्रका लागि महत्वपूर्ण उपलब्धि हो। यी अत्याधुनिक अत्याधुनिक फास्ट पेट्रोल भेसेल्सले स्वदेशी रक्षा निर्माणमा भारतको प्रगतिको प्रतीकको रूपमा प्रदर्शन गर्दछ। नवीनता र सहकार्यको बलमा, गोवा शिपयार्ड लिमिटेड आत्मनिर्भरता र प्रौद्योगिकी उत्कृष्टताको यात्रामा भारतलाई अगाडि बढाउन प्रतिबद्ध छ।
भारतको समुद्री क्षमताहरूलाई मजबुत बनाउन स्वदेशी जहाज निर्माता जस्तै गोवा शिपयार्ड लिमिटेडको भूमिका महत्त्वपूर्ण रहेको छ। यी जहाजहरूको प्रक्षेपणले भारतीय तटरक्षकको संचालनक्षमता थप्ने मात्र होइन, वरिपरीका समुद्री सुरक्षालाई सुदृढ बनाउने र समृद्ध रक्षा उत्पादन क्षेत्रको सृजनामा योगदान पुर्याउने छ।
