भ्रमणले भारत र श्रीलङ्काबीचको आपसी विश्वास र गहिरो समझलाई उजागर गरेको छ, साथै यसले दुई देशहरू बीचको समग्र द्विपक्षीय साझेदारीलाई सुदृढ बनाउनमा योगदान पुर्याएको छ
आर्थिक संकटबाट क्रमिक पुन:प्राप्तिको बीचमा, श्रीलंकाका राष्ट्रपति अनुरा कुमारा दिसानायकाले २०२४ सेप्टेम्बरमा पदभार ग्रहण गरेपछि भारतको पहिलो विदेश भ्रमण गरे। यो भ्रमण भारतीय प्रधानमन्त्रीको निमन्त्रणामा भएको हो। श्रीलंका, भारतको सबैभन्दा नजिकको छिमेकी भएको कारण, नयाँ दिल्लीको ‘नेबरहुड-फर्स्ट’ नीतिमा विशिष्ट स्थान ओगट्छ, यसको २५०० वर्ष पुरानो सांस्कृतिक सम्बन्ध, रणनीतिक स्थान र भारतका क्षेत्रीय र उप-क्षेत्रीय पहलकदमीमा महत्त्वपूर्ण भूमिकाले यसलाई विशिष्ट बनाउँछ।
श्रीलंकाले नयाँ सरकारको स्थापना पछि भारतलाई पहिलो विदेश भ्रमणको गन्तव्यको रूपमा चयन गर्नु आपसी विश्वास, मित्रता र रणनीतिक परस्पर निर्भरता दर्शाउँछ। यस भ्रमणले आपसी चासोका मुद्दाहरूमा छलफल गर्न र एकअर्कालाई सहयोग पुर्याउने अवसर प्रदान गर्यो, विशेष गरी उदीयमान क्षेत्रीय र वैश्विक चुनौतीहरूको सन्दर्भमा।
भ्रमणको महत्त्व
यो भ्रमण नयाँ कोलम्बो प्रशासन अन्तर्गत दुई देशहरूको सम्बन्धलाई पुन: समायोजन गर्न महत्त्वपूर्ण थियो। जनताविमुक्ति पेरामुना पार्टीले पहिलो पटक देशको शीर्ष कार्यकारी पद सम्हालेको छ र यो पार्टीको विचारधारा कम्युनिष्ट सिद्धान्तमा आधारित छ। ऐतिहासिक रूपमा र वैचारिक रूपमा, जनताविमुक्ति पेरामुनाले श्रीलंकामा भारतको दृष्टिकोणप्रति आलोचना गर्दै आएको छ। यसैले, यो भ्रमण एक अवसर थियो, जसमा आपसी चासोका मुद्दाहरूमा छलफल गरियो र एकअर्कालाई सहयोग पुर्याउने उपायहरू तय गरिए।
भारत-श्रीलंका सम्बन्ध
भारत र श्रीलंकाबीचका द्विपक्षीय अन्तक्रियाहरूको भोल्युमले दुई राष्ट्रहरूको गहिरो आपसी निर्भरता र स्थायी मित्रता दर्शाउँछ। भारतले आपतकालीन परिस्थितिहरूमा, कोभिड १९ महामारीको समयमा, वा २०२२ मा श्रीलंकाको आर्थिक संकटको बीचमा पहिलो प्रतिक्रिया दिएका छन्। आर्थिक दृष्टिकोणले भारत श्रीलंकाको प्रमुख व्यापार साझेदार हो। २०२३-२४ मा दुई देशहरूको व्यापार ५.५ अर्ब डलर पुगेको छ।
भारतले श्रीलंकाको प्रमुख लगानीकर्ता र विकास साझेदारका रूपमा ५ अर्ब डलरको अनुदान र ६०० मिलियन डलरको अनुदान दिएको छ। यसका अतिरिक्त, भारत र श्रीलंकाबीच सैन्य र सांस्कृतिक सम्बन्ध पनि सशक्त छन्।
भ्रमणबाट प्राप्त उपलब्धिहरू
भ्रमण सफल रह्यो र विभिन्न पक्षहरूमा सकारात्मक नतिजाहरू ल्यायो। नयाँ फ्रेमवर्क “फोस्टरिङ पार्टनरशिप्स फर अ सेयरड फ्युचर” को स्थापना गरिएको छ, जसले द्विपक्षीय साझेदारीलाई बढावा दिने उद्देश्य राख्दछ। प्रधानमन्त्री मोदीले श्रीलंकाको आर्थिक स्थिरीकरण र पुन:प्राप्तिका लागि भारतको प्रतिबद्धता पुन: पुष्टि गरे।
भारतले श्रीलंकाको ७ वटा लाइन-अफ-क्रेडिट परियोजनाहरूका भुक्तानीलाई अनुदानमा रूपान्तरण गर्ने निर्णय लिएको छ। यसका साथै, कन्केसन्थुराइ बन्दरगाह पुनर्स्थापना परियोजना ६१.५ मिलियन डलर अनुदानको रूपमा सञ्चालन गरिनेछ।
द्विपक्षीय सहयोगलाई अझ मजबुत बनाउन भारतले श्रीलंकाको रेल्वेमा सिग्नलिङ प्रणालीको कार्यान्वयनका लागि १४.९ मिलियन डलर अनुदान दिने घोषणा गरेको छ।
निष्कर्ष
सम्पूर्ण भ्रमण अत्यधिक मित्रवत र स्वागतयोग्य वातावरणमा सम्पन्न भयो। छलफल गरिएका विषयहरू र भ्रमणको क्रममा हस्ताक्षरित मुआवजा सम्झौताहरूले द्विपक्षीय सम्बन्धमा नयाँ जोश र ऊर्जा ल्याएका छन्। “फोस्टरिङ पार्टनरशिप्स फर अ सेयरड फ्युचर” फ्रेमवर्कले भविष्यमा यो सम्बन्धलाई अझ बलियो बनाउन मार्गदर्शन प्रदान गर्नेछ।
भारत र श्रीलंकाबीचको मित्रता र सहयोगले भारतीय महासागर क्षेत्रका नकारात्मक प्रभावलाई रोक्न एक महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ।
